Rhodiola rosea, znana w Polsce jako różeniec górski, to gatunek rośliny z rodziny gruboszowatych (Crassulaceae), występujący naturalnie na chłodniejszych obszarach klimatu umiarkowanego. Pojawia się w górach od Mongolii przez Syberię po Skandynawię, Alaskę i Grenlandię. W Polsce spotykana jest jedynie na terenach chronionych – w Tatrach i Karkonoszach [1, 2].
Dawniej rhodiola, zwana też złotym korzeniem lub korzeniem arktycznym, towarzyszyła mieszkańcom Północy w codziennym funkcjonowaniu. Już w XVIII-wiecznej islandzkiej księdze zielarskiej wspominano o jej szerokim zastosowaniu: napary „ściągały wilgoć”, wspierały zdrowie jamy ustnej i nerek, a także poprawiały kondycję skóry i włosów. Korzeń mieszany z podgrzanym masłem nakładany był zewnętrznie na przeciążone stawy i mięśnie. Rhodiolę ceniono także za korzystny wpływ na umysł – opisywano ją jako środek dla osłabionych nerwów i wspierający intelekt. We Francji stosowano ją jako roślinę stymulującą, zaś w północnej Szwecji towarzyszyła podróżnikom. Lapończycy żuli jej korzeń w trakcie długich wędrówek.
Z czasem korzeń rhodioli trafił do oficjalnych podręczników i farmakopei szweckich oraz rosyjskich. Opisywano go jako środek ogólnie wspierający kondycję psycho-fizyczną i kojący umysł, przydatny w momentach intensywnego obciążenia. W latach 60. XX wieku rhodiola została oficjalnie zarekomendowana w Związku Radzieckim jako roślina dla osób przepracowanych, przemęczonych i przeciążonych umysłowo. Wspierano nią także pacjentów po intensywnych kuracjach farmakologicznych – w celu łagodzenia niepożądanych skutków i wspomagania stabilizacji nastroju.
Nie jest więc zaskoczeniem, że ta niezwykła roślina – mająca za sobą bogatą historię użytkowania – wzbudza niegasnące zainteresowanie współczesnych badaczy. W ostatnich latach różeniec górski stał się obiektem licznych analiz naukowych i klinicznych, które próbują wyjaśnić mechanizmy jego działania oraz potwierdzić znane z praktyki efekty adaptogenne.
Skala zainteresowania i wzrastające zapotrzebowanie doprowadziły jednak do nadmiernej eksploatacji dzikich stanowisk. W odpowiedzi na ten trend, w 2023 roku Międzynarodowa Konwencja CITES oficjalnie objęła roślinę ochroną, uznając ją za gatunek wymagający nadzoru [5]. Oznacza to, że każda legalna uprawa i handel surowcem muszą być potwierdzone odpowiednimi certyfikatami – a suplementy zawierające różeniec mogą trafiać na rynek wyłącznie wtedy, gdy ich składniki pochodzą z kontrolowanych, zrównoważonych źródeł.
Warto jeszcze podkreślić, że nasze kapsułki z rhodiolą zawierają wyłącznie legalnie pozyskiwany surowiec – z upraw, w których rośliny dojrzewają przez minimum 5 lat przed zbiorem [2].
Kiedy piszę o najważniejszych związkach aktywnych w różeńcu, mam na myśli:
Różeniec zawiera także flawonoidy o właściwościach przeciwutleniających i proantocyjanidyny – które stanowią aż 30% ekstraktu z różeńca. Wspierają one naturalne mechanizmy obronne organizmu.
[2]
Działanie Rhodiola rosea jest wielowymiarowe, co potwierdzają zarówno badania kliniczne, jak i eksperymenty laboratoryjne. Różeniec:
W pracy Spasov et al. (2000) analizowano wpływ standaryzowanego ekstraktu z różeńca na studentów w okresie wzmożonego stresu (sesji egzaminacyjnej). Już po 20 dniach stosowania uczestnicy badania zgłaszali poprawę kondycji psychicznej i fizycznej, zmniejszenie objawów zmęczenia oraz lepsze ogólne samopoczucie. Co ciekawe, w badaniu tym zastosowano niewielką dawkę ekstraktu – autorzy sugerują, że działanie mogłoby być jeszcze silniejsze przy wyższej porcji [6].
W badaniu Darbinyan et al. (2000), przeprowadzonym wśród lekarzy pełniących nocne dyżury, wykazano istotną poprawę funkcji poznawczych: krótkoterminowej pamięci, zdolności obliczeniowych, koncentracji i szybkości reakcji. Autorzy oceniali ogólny poziom zmęczenia za pomocą tzw. Fatigue Index i odnotowali wyraźną poprawę parametrów u osób przyjmujących ekstrakt z rhodioli. Nie zanotowano skutków ubocznych [7].
W eksperymencie De Bock et al. (2004) wykazano, że jednorazowe przyjęcie Rhodiola rosea może poprawić wytrzymałość fizyczną – osoby badane dłużej ćwiczyły. Jednak codzienne stosowanie przez 4 tygodnie nie przyniosło dodatkowych efektów. Oznacza to, że Rhodiola może działać najlepiej jako wsparcie „na tu i teraz”, np. przed treningiem [8].
Substancje zawarte w różeńcu hamują aktywność enzymów MAO-A i MAO-B, co sprawia, że w mózgu dłużej utrzymują się neuroprzekaźniki odpowiedzialne za dobry nastrój, takie jak serotonina czy dopamina. Dzięki temu można doświadczyć większego spokoju, motywacji i ogólnej poprawy samopoczucia [2].
Jedna kapsułka zawiera 165 mg ekstraktu z korzenia różeńca górskiego standaryzowanego na zawartość 3% salidrozydu i 1% rozawin. Kapsułka celulozowa (wegańska). Bez dodatku wypełniaczy, konserwantów i barwników.
Zalecana dzienna porcja do spożycia: jedna kapsułka raz dziennie w pierwszej połowie dnia, najlepiej 15 minut przed posiłkiem. Nie przekraczaj zalecanej dziennej porcji.
Zawartość w dziennej porcji (1 kapsułka): 165 mg ekstraktu z rhodioli.
Przechowuj w zamkniętym opakowaniu, w temperaturze pokojowej, w miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Chroń przed światłem i wilgocią.
Suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut zróżnicowanej diety oraz nie zastąpią zdrowego trybu życia.
Ciekawostka:
Rhodiola może być stosowana zarówno regularnie, jak i doraźnie. Stosowanie doraźne może być efektywne szczególnie w obliczu zmęczenia i spadku motywacji.
Badania pokazują, że Rhodiola wykazuje działanie zgodne z tzw. krzywą dzwonową: zbyt wysokie porcje mogą osłabiać jej efektywność. Dotyczy to również zbyt niskich porcji [10].
Ciąża, karmienie piersią, nadwrażliwość na roślinę.
Rhodiola rosea jest zazwyczaj dobrze tolerowana, ale u niektórych osób może powodować łagodne skutki uboczne – takie jak suchość w ustach, zawroty głowy, trudności z zasypianiem czy uczucie rozdrażnienia.
Jeśli przyjmujesz leki przeciwdepresyjne, przeciwzakrzepowe lub na cukrzycę – skonsultuj stosowanie preparatu z lekarzem.
W rzadkich przypadkach mogą pojawić się takie reakcje jak niepokój, kołatanie serca lub nadmierne pobudzenie [9].
Różeniec górski (Rhodiola rosea) tworzy zwarte kępy o wysokości do 40 cm. Ma grube, jasnozielone łodygi oraz charakterystyczne, grube, sinozielone, spiralnie ułożone liście z woskowym nalotem i ząbkowanymi brzegami. Liście jesienią przebarwiają się na żółto i czerwono.
Kłącza są grube, silnie poskręcane i płytko osadzone w glebie – po roztarciu wydzielają zapach przypominający różę. Kwiaty na szczytach pędów są drobne i różnią się barwą – od zielonej po czerwoną. Owocem jest mieszek z licznymi, brunatnymi nasionami.
1. Różeniec górski. https://pl.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3%C5%BCeniec_g%C3%B3rski
2. Rosenroot (Rhodiola rosea): Traditional use, chemical composition, pharmacology and clinical efficacy. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20378318/
3. Syringin: a naturally occurring compound with medicinal properties. https://www.frontiersin.org/journals/pharmacology/articles/10.3389/fphar.2024.1435524/full
4. Tyrosol. https://en.wikipedia.org/wiki/Tyrosol
5. Jiaherb’s Rhodiola rosea receives CITES certification. https://www.nutraingredients-usa.com/Article/2023/04/04/Jiaherb-s-Rhodiola-rosea-receives-CITES-certification/
6. A double-blind, placebo-controlled pilot study of the stimulating and adaptogenic effect of Rhodiola rosea SHR-5 extract on the fatigue of students caused by stress during an examination period with a repeated low-dose regimen. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10839209/
7. Rhodiola rosea in stress induced fatigue—a double blind cross-over study of a standardized extract SHR-5 with a repeated low-dose regimen on the mental performance of healthy physicians during night duty. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11081987/
8. Acute Rhodiola rosea intake can improve endurance exercise performance. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15256690/
9. Herbal Remedies for Mental Health Disorders: A Focus on Adaptogenic Plants and Their Mechanisms of Action. https://www.researchgate.net/profile/Priyam-Jyoti-Das-2/publication/385144962_Herbal_Remedies_for_Mental_Health_Disorders_A_Focus_on_Adaptogenic_Plants_and_Their_Mechanisms_of_Action/links/67a3190d8311ce680c52febe/Herbal-Remedies-for-Mental-Health-Disorders-A-Focus-on-Adaptogenic-Plants-and-Their-Mechanisms-of-Action.pdf
10. Rhodiola Rosea. https://examine.com/supplements/rhodiola-rosea/?show_conditions=true
Zapisz się do naszego newslettera, aby otrzymywać informacje o nowościach i promocjach w naszym sklepie.
Telefon
+48 533 633 306
Email
sklep@magicznyogrod.pl
Nasz zespół obsługi klienta jest do Waszej dyspozycji w dni robocze w godzinach:
7:00-11:00 oraz 11:30-16:00
Obserwuj nas