Czy ashwagandha uzależnia?

Ashwagandha wpływa na układ nerwowy i poziom napięcia, dlatego u wielu osób pojawia się pytanie, czy jej regularne stosowanie może prowadzić do uzależnienia lub trudności z odstawieniem [1, 2]. To zrozumiałe wątpliwości, ale warto oddzielić działanie adaptogenne od mechanizmów charakterystycznych dla substancji uzależniających. W tym artykule wyjaśniamy, czy ashwagandha może uzależniać, jak wygląda jej profil bezpieczeństwa i w jakich sytuacjach należy zachować ostrożność [1-6].

Czy ashwagandha jest bezpieczna?

Ashwagandha nie jest uznawana za środek uzależniający. Nie działa na układ nagrody w mózgu i nie wpływa na mechanizmy odpowiedzialne za rozwój uzależnień, takie jak tolerancja, przymus stosowania czy objawy odstawienne [1, 2]. Ryzyko uzależnienia jest niskie, ponieważ działanie ashwagandhy polega na stopniowym wspieraniu równowagi układu nerwowego, a nie na wywoływaniu szybkiego efektu „uspokajającego” lub euforyzującego.

W badaniach klinicznych obejmujących różne populacje (m.in. Indie, USA oraz kraje europejskie) osoby stosujące ashwagandhę przez kilka tygodni nie zgłaszały potrzeby zwiększania dawek ani pogorszenia samopoczucia po zakończeniu suplementacji [3, 4]. Po odstawieniu preparatu efekty po prostu z czasem wygasają, co jest naturalne dla substancji o działaniu adaptogennym, a nie objawem uzależnienia. Obawy dotyczące uzależnienia najczęściej wynikają z faktu, że poprawa snu czy zmniejszenie napięcia bywają odczuwalne jako wyraźna ulga. Gdy odstawisz suplement diety, organizm wraca do swojego wyjściowego poziomu funkcjonowania, co możesz pomylić z „brakiem” czy „potrzebą” dalszego stosowania [1, 2].

Ashwagandha skutki uboczne

Indyjski żeń-szeń zwykle jest dobrze tolerowany, zwłaszcza gdy stosujesz go w zalecanych dawkach i w formie standaryzowanego ekstraktu. Najczęściej zgłaszane skutki uboczne są łagodne i dotyczą przewodu pokarmowego – mogą obejmować nudności, dyskomfort w brzuchu, biegunkę lub uczucie ciężkości, szczególnie przy przyjmowaniu preparatu na czczo [1, 3, 4].

U części osób może pojawić się także senność, zmęczenie lub uczucie „spowolnienia”, zwłaszcza na początku suplementacji lub przy wyższych dawkach. Z tego powodu niektórzy lepiej tolerują ashwagandhę przyjmowaną wieczorem lub po posiłku [1, 2].

Czy ashwagandha szkodzi? Poważniejsze działania niepożądane, takie jak uszkodzenie wątroby, są opisywane dość rzadko. Dotyczą one jednak głównie długotrwałego stosowania wysokich dawek lub preparatów o niepewnym składzie i jakości [5, 6]. Z tego względu ważny jest wybór sprawdzonego produktu oraz unikanie łączenia ashwagandhy z innymi substancjami obciążającymi wątrobę. Bezpieczne stosowanie ashwagandhy opiera się również o regularne przerwy w stosowaniu.

W razie wystąpienia niepokojących objawów suplementację należy przerwać i skonsultować się z lekarzem.

Ashwagandha – przeciwwskazania do stosowania

• Kobiety w ciąży i karmienie piersią.
• Choroby autoimmunologiczne.
• Choroby wątroby lub podwyższone enzymy wątrobowe.
• Zaburzenia pracy tarczycy, zwłaszcza nadczynność lub leczenie hormonalne.
• Stosowanie leków uspokajających, nasennych lub działających na ośrodkowy układ nerwowy.
• Nadwrażliwość na preparaty z ashwagandhą.

W przypadku chorób przewlekłych lub stałego leczenia farmakologicznego zastosowanie ashwagandhy warto omówić z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.

Czy ashwagandha uzależnia – podsumowanie

Ashwagandha nie uzależnia i nie wykazuje mechanizmów typowych dla substancji psychoaktywnych. Jej działanie ma charakter adaptacyjny i stopniowo wspiera organizm w radzeniu sobie ze stresem. Przy stosowaniu zgodnym z zaleceniami jest uważana za bezpieczną, jednak nie jest odpowiednia dla każdego. Kluczowe znaczenie mają jakość preparatu, rozsądna dawka oraz uwzględnienie przeciwwskazań.

Źródła

1. 1. Ashwagandha (Withania somnifera). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519059/
2. 2. Withania somnifera: A Review of Its Pharmacological Properties and Safety Profile. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3252722/
3. 3. Efficacy and Safety of Ashwagandha Root Extract in Reducing Stress and Anxiety in Adults: A Randomized Controlled Trial. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23439798/
4. 4. Safety Assessment of Withania somnifera Extracts: A Systematic Review of Human Studies. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3573577/
5. 5. Ashwagandha-induced liver injury: A case series from India and literature review. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31991029/
6. 6. Herbal supplements and hepatotoxicity: Focus on Withania somnifera (Ashwagandha). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7599121/

Napisała Paula Masłoń