Olejek z oregano: właściwości i przeciwskazania. Na co pomaga olejek z oregano?

W tamtych czasach nie znano jeszcze destylacji olejków eterycznych, więc używano samego ziela: robiono z niego napary, okłady i maceraty w oliwie. Oregano było symbolem radości i zdrowia – jego nazwa wywodzi się z greckiego oros (góra) i ganos (radość, blask), czyli „blask gór” albo… “góra/ogrom radości” :)

Właściwości oregano znane były wielkim uczonym. Hipokrates zalecał oregano przy problemach z oddychaniem, trawieniem i w bólach głowy. Pliniusz Starszy pisał, że oregano „ociepla ciało” i pomaga w zatruciach oraz ukąszeniach węży. W apteczkach tamtych czasów rośliny tej używano podobnie jak dziś mięty – do łagodzenia bólu brzucha, pobudzania trawienia i dezynfekcji ran. [1, 2]

Czym jest olejek z oregano?

Wiele stuleci później, dzięki rozwojowi destylacji parowej, zaczęto pozyskiwać naturalny olejek eteryczny z oregano. Wraz z postępem nauki odkryto, że oregano zawiera cenne związki aktywne – przede wszystkim tymol i karwakrol, które wykazują silne właściwości. To one sprawiły, że olejek z oregano znajduje zastosowanie w naturalnej medycynie i stał się dziś jednym z najpopularniejszych produktów wspierających odporność i walkę z drobnoustrojami [3].

Olejek z oregano to skoncentrowany ekstrakt wydobywany z liści i górnych pędów oregano (Origanum vulgare). Jego pozyskiwanie polega na tym, że zbiera się roślinę, suszy, a następnie stosuje destylację parową, aby wydzielić olejek eteryczny, w którym skupione są lotne substancje czynne.

• Czysty olejek eteryczny z oregano 100% (= “pure essential oil”) – skoncentrowany produkt, zwykle stosowany zewnętrznie (np. w minimalnym rozcieńczeniu) albo przez specjalistów.
• Olejek z oregano doustny lub suplementy zawierające ekstrakt z oregano – w kapsułkach, miękkich żelach, kroplach.
• Rozcieńczony olejek z oregano – czyli roztwory z olejku. Mniej skoncentrowane, czasem jako bazowy olej z oregano albo mieszanka z oliwą lub olejem roślinnym, np. olejek oregano 5%.
• Olejek z dzikiego oregano – termin używany w marketingu, który sugeruje, że surowiec pochodzi z roślin rosnących dziko, ale w praktyce forma produktu jest taka sama jak w innych olejkach. Podkreślamy: “dziki” nie znaczy automatycznie lepszy.
• Olejek z oregano na skórę – kiedy jest przeznaczony do stosowania miejscowo do pielęgnacji skóry, jako środek antyseptyczny lub na grzybice (np. w kosmetykach, jako dodatek do kremów, maści). Uwaga – może powodować reakcje alergiczne – zrób test na małej powierzchni skóry.

Jest z czego wybrać!

Olejek z oregano – właściwości

Zawarte w olejku z oregano karwakrol i tymol, a także mieszaniny monoterpenów i fenoli odpowiadają za jego działanie biologiczne. Olejek z oregano to preparat przeciwbakteryjny, przeciwutleniający, przeciwgrzybiczy, pro-trawienny, łagodzący problemy dróg oddechowych, dbający o zdrowie jamy ustnej, łagodzący przeziębienia, redukujący trądzik, skracający kaszel.

• działanie przeciwdrobnoustrojowe olejku z oregano

Właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze olejku z oregano to najlepiej przebadane jego właściwości. Skuteczność olejku wynika z aktywności jego substancji czynnych, które uszkadzają błony komórkowe mikroorganizmów i prowadzą do śmierci komórek bakteryjnych i grzybiczych. [4]

W przeglądzie naukowym Pezzani i wsp. (2017) opisano szerokie spektrum działania olejku z oregano wobec bakterii Gram-dodatnich (m.in. gronkowiec – Staphylococcus aureus) i Gram-ujemnych (Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa). Autorzy podkreślają, że kluczowy mechanizm działania składników oregano polega na rozrywaniu błony komórkowej drobnoustrojów, przez co tracą one integralność i obumierają [5]. Artykuł Ermenlieva, Stamova i Georgieva (2023) podkreśla znaczącą aktywność przeciwbakteryjną olejku, nawet wobec szczepów odpornych na antybiotyki. Autorzy sugerują, że olejek z oregano może być stosowany zarówno samodzielnie, jak i w połączeniu z antybiotykami, by wzmocnić ich działanie. [6]

Z kolei Stringaro i wsp. (2022) zbadali wpływ olejku z oregano, karwakrolu i tymolu na drożdżaki Candida albicans, C. glabrata, C. tropicalis i C. krusei, powodujące grzybice jelitowe, pochwowe i skórne. Badacze wykazali, że olejek z oregano uszkadza błonę komórkową tych grzybów, powodując utratę integralności komórki i wyciek cytoplazmy, co prowadzi do jej śmierci. [7] Angiolella i wsp. (2018) wykazali aktywność olejku z oregano i karwakrolu wobec Malassezia furfur – grzyba odpowiedzialnego m.in. za łupież i zmiany skórne. [8]

• olejek z oregano na infekcje dróg oddechowych

W badaniu z 2023 roku wykazano, że olejek eteryczny z oregano niszczy bakterie powodujące infekcje dróg oddechowych, takie jak Haemophilus influenzae i Haemophilus parainfluenzae. Co istotne, był skuteczny nawet w niskich stężeniach i hamował tworzenie biofilmu, czyli warstwy ochronnej utrudniającej działanie leków. Warto jednak pamiętać, że było to badanie laboratoryjne [10].

• olejek z oregano na pasożyty?

W badaniach laboratoryjnych olejek z oregano ograniczał namnażanie się Toxoplasma gondii. Efekty te były rezultatem aktywności karwakrolu i tymolu, które uszkadzały struktury komórkowe pasożyta i hamowały jego rozwój. Są to jednak wyniki z badań in vitro, które nie potwierdzają jednoznacznie działania u ludzi [11].

Właściwości olejku z oregano pokazują wyraźnie, jak bardzo może się nam on przydać w radzeniu sobie z intruzami zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz naszego ciała!

Oregano wykazuje też właściwości przeciwutleniające – ale to jest akurat działanie typowe dla wszystkich roślin zielarskich, a Wy z pewnością już wiele razy czytaliście o wymiataniu wolnych rodników, więc nie będziemy się nim zajmować ;)

Na co pomaga olejek z oregano?

Olejek z oregano – na co pomaga? W jakich sytuacjach możemy go stosować?

• na infekcje dróg oddechowych
• by skrócić czas przeziębienia
• profilaktyka przeziębień i infekcji
• grzybica jelit, pochwy, skóry, jamy ustnej, paznokci, stóp (kandydoza)
• trądzik
• problemy jelitowe związane z przerostem bakterii (SIBO)
• stany zapalne jelit, skóry, dróg oddechowych

Jak stosować olejek z oregano?

Olejek eteryczny z oregano jest silny w działaniu, dlatego jego stosowanie wymaga ostrożności. W zależności od celu i formy produktu można go używać zewnętrznie (na skórę) lub doustnie – ale zawsze w odpowiednim rozcieńczeniu i zgodnie z instrukcją producenta.

Olejek z oregano – dawkowanie

Jak stosować i jak dawkować olejek z oregano?

Stosowanie doustne

Doustnie możesz stosować tylko olejek z oregano przeznaczony do spożycia (to musi być wyraźnie zaznaczone na etykiecie).

Czysty olejek eteryczny z oregano: wymieszaj 1-2 krople olejku z łyżeczką oleju spożywczego. Taką mieszaninę możesz spożyć jako jedną porcję. W ciągu dnia podczas kuracji olejkiem stosuj 2-3 takie porcje po posiłkach.

Rozcieńczony olejek z oregano 5%: 15-30 kropli takiego olejku zażyj podjęzykowo lub po wymieszaniu z niewielką ilością miodu. Możesz też dodawać taki olejek do posiłków, tylko pamiętaj, że jest bardzo gorzki :). Stosuj 2-3 razy dziennie.

Doustna kuracja olejkiem z oregano powinna trwać od kilku dni do 2 tygodni. Po tym czasie należy zrobić przerwę. Nie stosuj olejku przewlekle!!

Stosowanie na skórę

Czysty olejek eteryczny z oregano jest zbyt silny, by bezpośrednio nakładać go na skórę. Pamiętaj, by zawsze go rozcieńczać!

Jak to zrobić? 1-2 krople czystego olejku wymieszaj z łyżką (ok. 10 ml) oleju bazowego (np. jojoba, oliwa, olej kokosowy, olej migdałowy). Tak przygotowaną mieszankę możesz wcierać w miejsca zmienione 2 razy dziennie.

Olejek z oregano 5% możesz nakładać na skórę bezpośrednio – wcieraj go w skórę dotkniętą zakażeniem czy grzybicą. Nakładaj na opryszczkę, wypryski i uporczywy trądzik. Pozostaw na skórze.

Przed użyciem zrób test uczuleniowy – nanieś odrobinę rozcieńczonego olejku na wewnętrzną stronę przedramienia i obserwuj reakcję skóry. Jeśli po 24 h nic się nie pojawi – możesz bez obaw stosować olejek.

Inhalacja i aromaterapia

Inhalacja olejkiem z oregano bądź jego rozpylenie w pomieszczeniu to świetny sposób na udrożnienie i odświeżenie dróg oddechowych oraz na oczyszczenie ich z bakterii. Pamiętajmy o tym, że substancje lotne olejku przechodzą z powietrza do dróg oddechowych, a następnie do płuc, gdzie trafiają do krwioobiegu. Dzięki temu wykazują działanie biologiczne w naszym organizmie.

2-3 krople czystego olejku eterycznego z oregano wystarczy wkroplić do wody w dyfuzorze. W przypadku olejku o rozcieńczeniu 5% możesz śmiało wkroplić więcej – niech Twój nos będzie przewodnikiem.

Wykonanie inhalacji jest równie proste – zagotuj wodę w szerokim garnku, wkropl olejek, a następnie pochyl się nad garnkiem i wdychaj aromatyczną parę nosem i ustami. Do takiej “parówki” możesz dodać też inne olejki, np. olejek z drzewa herbacianego, miętowy, mirrowy, kurkumowy, tymiankowy czy brzozowy.

Olejek z oregano – skutki uboczne

Długotrwałe, przewlekłe stosowanie olejku może negatywnie wpływnąć na mikroflorę jelitową! Olejek zabija też dobre bakterie, dlatego zaleca się, by kuracja nim trwała średnio 7 dni, a maksymalnie 14.

Czysty olejek z oregano to drażniący preparat – może spowodować poparzenia skóry, gardła, przełyku i żołądka!

Nigdy nie nakładaj na skórę ani nie spożywaj czystego olejku z oregano!!

Olejek rozcieńczony (np. 5%) jest bezpieczny i można go nakładać na skórę bezpośrednio, a także spożywać bez konieczności dodatkowego rozcieńczania.

Olejek z oregano – przeciwskazania

Nie stosuj w ciąży ani podczas karmienia piersią. Nie podawaj dzieciom. Odstaw w przypadku wystąpienia reakcji alergicznej.

Osoby z wrzodami żołądka lub dwunastnicy, nadkwaśnością żołądka, refluksem, podrażnieniami błony śluzowej przewodu pokarmowego, stanami zapalnymi jelit powinny zachować ostrożność i obserwować, czy olejek nie pogarsza stanu dolegliwości.

Ostrożność jest też zalecana w przypadku astmy, chorób wątroby i stosowania leków przeciwzakrzepowych lub obniżających cukier.

Nie stosuj olejku na uszkodzoną skórę!

Olejek z oregano FAQ

Jakie bakterie zabija oregano?

• Staphylococcus aureus – gronkowiec złocisty
• Escherichia coli – pałeczka okrężnicy
• Pseudomonas aeruginosa – pałeczka ropy błękitnej
• Haemophilus influenzae – pałeczka grypy
• Streptococcus pneumoniae – dwoinka zapalenia płuc
• Helicobacter pylori – bakteria żołądkowa

Czy olejek z oregano usuwa pasożyty?

Istnieją dowody z badań laboratoryjnych, że olejek z oregano niszczy komórki pasożytów.

Ile powinna trwać kuracja olejkiem oregano?

Średnio 7 dni, maksymalnie 14 dni.

Czy olejek z oregano zabija dobre bakterie?

Tak, olejek z oregano działa jak antybiotyk – może zabić też część dobrych bakterii, które bytują w naszym przewodzie pokarmowym (nie tylko w jelitach). Dlatego, aby nie zaburzyć korzystnej mikrobioty, nie należy stosować olejku przez długi czas. 7-14 dni wystarczy. Pamiętaj, by podczas kuracji wesprzeć się jakimś probiotykiem.

Źródła

1. 1. Oregano Essential Oil History. https://sallysorganics.com/oregano-2/oregano-history/
2. 2. Oregano. https://antropocene.it/en/2023/01/25/oregano/
3. 3. Chemical Composition, Biological Activity, and Potential Uses of Oregano (Origanum vulgare L.) and Oregano Essential Oil. https://www.mdpi.com/1424-8247/18/2/267
4. 4. A Review of the Phytochemistry and Antimicrobial Properties of Origanum vulgare L. and Subspecies. https://repository.brieflands.com/items/d3206f8c-d74f-4230-b63f-126541af5b5e
5. 5. Bioactivities of Origanum vulgare L.: an update. https://link.springer.com/article/10.1007/s11101-017-9535-z
6. 6. New perspectives in the antimicrobial potential od thyme and oregano essential oils. https://farmaciajournal.com/wp-content/uploads/art-13-Ermenlieva_Stamova_Georgieva_393-402-1.pdf
7. 7. “In vivo” and “in vitro” antimicrobial activity of Origanum vulgare essential oil and its two phenolic compounds on clinical isolates of Candida spp. https://link.springer.com/article/10.1007/s00203-022-03355-1
8. 8. Chemical characterization and antifungal activity of Origanum vulgare, Thymus vulgaris essential oils and carvacrol against Malassezia furfur. https://www.academia.edu/125732761/Chemical_characterization_and_antifungal_activity_of_i_Origanum_vulgare_i_i_Thymus_vulgaris_i_essential_oils_and_carvacrol_against_i_Malassezia_furfur_i_
9. 9. Microbiological Studies on the Influence of Essential Oils from Several Origanum Species on Respiratory Pathogens. https://www.mdpi.com/1420-3049/28/7/3044
10. 10. Essential oil of oregano (Origanum vulgare L.) reduces infection and proliferation of Toxoplasma gondii in BeWo cells with induction of autophagy and death of tachyzoites through a mechanism similar to necrosis. https://link.springer.com/article/10.1007/s00436-024-08231-z

Napisała Danka Błaszczak