Olejki eteryczne: czym są, jak stosować, jakie mają właściwości?

Z tego artykułu dowiesz się, jakich zasad przestrzegać przy stosowaniu olejków eterycznych, czym one są i czym różnią się od olejków zapachowych, jak dobrać je do swoich potrzeb i na co uważać. Dowiesz się, jak stosować olejki na skórę, aby się nie poparzyć, jak stosować olejki do aromaterapii, jakie są właściwości najpopularniejszych olejków eterycznych, jak mieszać je z olejem bazowym oraz wyniesiesz wiele innych cennych informacji.

Spis treści:

• Czym są olejki eteryczne?
• Właściwości olejków eterycznych
• Jak stosować olejki eteryczne
• Olejki eteryczne: bezpieczeństwo używania

Czym są olejki eteryczne?

Olejki eteryczne to silnie skoncentrowane wyciągi z ziół, zawierające wyłącznie związki lotne, czyli lekkie molekuły zapachowe. Zwykle są one bardzo aromatyczne i wykazują silne działanie biologiczne. Pozyskuje się je z kwiatów, owoców, soków, nasion czy skórek, a także z kory, liści, korzeni, żywicy, czy drewna określonych drzew. Zapach roślin pochodzi najczęściej właśnie od olejków, które dana roślina wytwarza. Olejki pozyskuje się z reguły poprzez destylację z parą wodną, aczkolwiek wykorzystywane są też inne techniki, jak wyciskanie czy ekstrakcja rozpuszczalnikami (wówczas taki produkt może nazywać się inaczej, np. absolut).

Czy olej i olejek to to samo?

Olejki eteryczne i oleje mimo podobnej nazwy to zupełnie inne produkty o odmiennym składzie chemicznym. Oleje posiadają słaby zapach lub są bezwonne, gęste i nie są lotne. Znanymi z codziennego użytku olejami są rzepakowy, słonecznikowy, oliwa z oliwek. Cechą wspólną jest pozostawianie tłustej plamy na kartce, jednak po dłuższym czasie lub przy ogrzewaniu plama olejku eterycznego zniknie, ponieważ cały olejek wyparuje, natomiast oleje nie parują. Olejki eteryczne mieszają się z olejami i często się wykorzystuje tę właściwość, by je rozcieńczyć — wówczas olej nazywamy olejem bazowym. Dzięki takiemu rozcieńczeniu można część olejków stosować na skórę lub spożywać.

Właściwości olejków eterycznych — skąd się biorą?

Olejki eteryczne to naprawdę mocno skoncentrowane i skuteczne esencje roślin. Poprawiają nastrój i samopoczucie dzięki bezpośredniej interakcji z mózgiem poprzez opuszkę węchową, wpływają na zdrowie skóry, mają działanie aseptyczne, przeciwgrzybicze i dezynfekujące, ale trzeba pamiętać, że przy takiej koncentracji mogą także wyrządzić szkodę. Niektóre olejki działają przeciwzapalnie. Trzeba zawsze zapoznać się z opisem danego olejku, dowiedzieć się, czy można używać go w obecności dzieci (przykładowo olejek z mięty pieprzowej, czy olejek eukaliptusowy są niebezpieczne dla dzieci), jakie stężenie jest dopuszczalne do stosowania na skórę, czy olejek jest fotouczulający (jak np. olejek bergamotowy, dziurawcowy, z ruty, inne cytrusowe) oraz czy dany olejek wchodzi w interakcje z lekami.

Ważne jest, aby zrozumieć, że nie wszystkie olejki są “zdrowe”, a szczególnie że w za dużym stężeniu mogą zaszkodzić.

Warto także stosować je regularnie, szczególnie jeśli zależy nam na ich działaniu antyseptycznym, czy przeciwzapalnym — proces wybijania bakterii, czy łagodzenia stanu zapalnego zajmuje czas.

Na stronie naszego sklepu staramy się podawać właściwości każdego olejku — ogranicza nas tutaj jednak prawo i nie możemy wprost mówić, o wielu właściwościach, pomimo że istnieją na nie dowody naukowe. Warto więc skonsultować się z fitoterapeutą, specjalistą aromaterapii lub zasięgnąć porady w literaturze naukowej.

Jak stosować olejki eteryczne?

Zastosowanie olejków eterycznych — kilka praktycznych sposobów:

• Wdychanie, inhalacja — czyli klasyczna forma aromaterapii. Ten sposób używania olejków eterycznych polega na wdychaniu olejku rozproszonego w powietrzu. Kilka kropli olejku wkrapiamy do dyfuzora ultradźwiękowego, nebulizatora lub na kominek aromaterapeutyczny. Molekuły mieszają się z parą wodną lub powietrzem i wdychamy je poprzez górne drogi oddechowe. Nic nie stoi również na przeszkodzie aby wdychać olejek prosto z buteleczki — niektóre jednak, jak olejek ylang ylang, czy olejek paczuli są za mocne w zapachu i muszą być wymieszane z powietrzem. Można także wkropić kilka kropli cennego olejku do miski z gorącą wodą i wdychać parę. Ta forma przyjmowania olejków jest szczególnie polecana przy infekcjach górnych dróg oddechowych (np. olejek rozmarynowy, olejek sosnowy, miętowy, eukaliptusowy, olejek laurowy, olejek z drzewa herbacianego, olejek cedrowy) oraz w celu wyciszenia, uspokojenia, skupienia umysłu, czy poprawy nastroju (np. lawenda, ylang-ylang, róża, olejek z czystka ladanowego, olejek olibanum).



• Bezpośrednio na skórę — w formie masażu aromaterapeutycznego. Kilka kropli wybranego olejku rozpuszczać w oleju bazowym i wmasowywać w skórę. Olejek bezpośrednio wmasowany przeniknie do powierzchniowych warstw skóry i w niewielkim stopniu do krwioobiegu, jednak przy masażu nastąpi też jego rozproszenie w powietrzu i inhalacja. Taki masaż łagodzi bóle mięśniowe i nerwobóle oraz jest niezwykle przyjemny, potrafi wspaniale koić ciało i umysł. Działa też przeciwzapalnie i może zmniejszyć objawy trądziku oraz zakażeń grzybiczych.



• Kąpiel z dodatkiem olejków eterycznych to forma stosowania olejków bezpośrednio na skórę. 5-10 kropli ulubionego olejku eterycznego należy rozpuścić w oleju bazowym, np. ze słodkich migdałów, czy oleju jojoba i dodać do kąpieli. Substancje zawarte w olejkach eterycznych będą unosić się w powietrzu oraz będą wnikać przez rozgrzaną skórę. Olejki eteryczne do kąpieli, które możemy polecić to lawenda, róża, daglezja, słodka pomarańcza, sosnowy, z werbeny hiszpańskiej.


• Doustnie — w formie mocno rozcieńczonej i tylko naturalne olejki eteryczne, które nadają się do spożycia! Zbyt stężony, olejek może okazać się szkodliwy. Przy takim stosowaniu zazwyczaj dodaje się 1-3 kropli olejku eterycznego na porcję jedzenia, np. do smoothie na bazie śmietany, czy do zupy. Można dodać też kroplę olejku do ulubionej herbaty. Ważne jest, aby danie było tłuste, ponieważ to w tłuszczu rozpuści się olejek, a jeśli nakrapiasz na herbatę to musi być gorąca. Przy stosowaniu doustnym należy zachować niezwykłą ostrożność – zasadniczo nie zalecamy takiego stosowania olejków dla osób bez głębszej wiedzy.


• Do sprzątania i odstraszania szkodników oraz owadów — to sposoby na wykorzystanie olejków eterycznych w domu. Silne zapachy odstraszają insekty; można przygotować własny repelent na kleszcze, komary, pchły czy mole. Roztocza również nie tolerują olejków. Przykładowe olejki na komary i kleszcze można znaleźć na stronie Magicznego Ogrodu. Ponieważ olejki eteryczne nie rozpuszczają się w wodzie, aby je z nią połączyć, należy dodać detergent — może to być odrobina szarego mydła. Olejki eteryczne stosowane do sprzątania wprowadzają do domu piękne zapachy i pomagają utrzymać czystość dzięki swojemu działaniu odkażającemu.

Aromaterapia: inhalacja — praktyczne porady.

Wdychać olejek można na wiele różnych sposobów, jeden z nich to tzw. palm inhalation (z ang.); kroplę olejku rozcieńczonego rozcieramy w dłoniach, a ciepło naszych rąk wydobywa z niego aromat. Tutaj dobrze sprawdzą się łagodniejsze olejki jak olejek lawendowy, olibanum, cytrusowe.

Popularne jest używanie olejku w specjalnym kominku aromaterapeutycznym, w którym na dole znajduje się świeczka ogrzewająca olejek od spodu, roznosząc jego zapach po pomieszczeniu, należy jednak pamiętać, że ciepło działa na niekorzyść niektórych olejków.

Popularne jest użycie olejków do sauny, które wzbogacają seans aromaterapeutyczny i wpływają korzystnie na samopoczucie.. Świetnie sprawdzają się tu zapachy leśne, np. olejek cedrowy, sosnowy, jodłowy, jak również eukaliptusowy. Należy uważać, ponieważ olejki są łatwopalne i przy bezpośrednim podaniu kropli na rozgrzane kamienie ogień gwarantowany! Dlatego musimy je najpierw zawiesić w wodzie lub nakrapiać na kostkę lodu w saunie. Działanie olejków eterycznych w saunie jest silne ze względu na rozszerzone pory skóry i duże ukrwienie skóry. Tutaj szczególnie polecamy mieszanki olejków eterycznych, ponieważ będzie bardzo dobrze czuć ich pełne spektrum substancji zapachowych.

Stosowanie olejków eterycznych miejscowo: masaż, kąpiel aromaterapeutyczna

Wiele olejków eterycznych nadaje się do stosowania miejscowego, jednak sposób aplikacji różni się w zależności od ich rodzaju. Przede wszystkim należy się upewnić czy możemy użyć olejku na naszej skórze, czy nie mamy alergii. Do wykonania testu alergicznego należy używać jedynie jednego olejku naraz, aplikowanego w formie rozcieńczonej na wewnętrznej stronie przedramienia. Jeśli skóra będzie nadmiernie podrażniona, zalecamy unikać danego olejku. Nadmiar olejków łatwo wyczuć, gdyż objawia się intensywnym pieczeniem, a przy stężeniach >10% potrafi się nawet złuszczyć skóra.

Najważniejszą zasadą stosowania olejków na skórze jest rozcieńczanie. Olejki (z niewielkimi wyjątkami, jak lawendowy) należy rozcieńczyć w oleju roślinnym. Olejki można śmiało dodawać do kremów, maści, toników i innych kosmetyków DIY z fazą olejową.

Kolejna zasada to uważność na olejki fotouczulające — wyjście na słońce po użyciu takiego olejku może zakończyć się poważnym oparzeniem skóry! Takie olejki najlepiej stosować wieczorem lub w pochmurne, zimowe dni.

Na zatkane górne drogi oddechowe stosujemy olejki z drzew iglastych, miętowy, z drzewa herbacianego, olibanum, eukaliptus, rozmaryn, z liści laurowych lub naszą skuteczną mieszankę olejków eterycznych “Oddech”. Należy stosować je w formie inhalacji, najlepiej nakrapiając olejki na gorącą wodę i wdychając pachnącą parę. Takie działanie wesprze powrót do zdrowia przy przeziębieniu.

Olejki eteryczne stosowane doustnie: jak i kiedy ich używać?

Olejki doustnie można stosować, gdy chce się osiągnąć bezpośredni wpływ na żołądek i układ pokarmowy (np. olejek miętowy, czy imbirowy w niestrawności), lub do aromatyzowania potraw. Olejek eteryczny można stosować również jako suplement diety – mieszając kilka kropel z łyżeczką miodu bądź rozcieńczając je w oleju roślinnym. Tak stosuje się np. olejek z oregano — nieoceniony w przeziębieniach. Spożywając olejki w jakiejkolwiek postaci, należy zachować wszelkie środki ostrożności!

Olejki eteryczne do sprzątania domu

Jedną kroplę olejku można dodać do płynu do zmywania naczyń. Nasz ulubiony olejek dodany do prania nada mu niepowtarzalny zapach (nie poleca się olejków cytrusowych ze względu na ryzyko przebarwień). Tutaj szczególnie polecamy olejek z drzewa herbacianego. Szczególnie polecane są olejki do prania z orzechami piorącymi lub ekstraktem z orzechów — Mukorossi, dzięki czemu uzyskujemy w pełni ekologiczne i pięknie pachnące pranie.

Olejek cytrynowy świetnie sprawdza się przy usuwaniu uporczywych zabrudzeń z blatów, podłóg i innych domowych powierzchni.

Wiele olejków ma silne właściwości czyszczące i antybakteryjne, dlatego można je dodawać do domowych środków czystości, takich jak spraye, odświeżacze do dywanów czy płyny do polerowania.

Jak bezpiecznie stosować olejki eteryczne?

• → Olejki należy przechowywać w miejscu niedostępnym dla dzieci, w zaciemnionym, chłodnym miejscu oraz dobrze zamkniętym opakowaniu z ciemnego szkła.
• → Olejki nie powinny być stosowane przez dzieci do lat 3 (nieliczne wyjątki to olejek lawendowy, czy rumiankowy w rozcieńczeniu), kobiety w ciąży lub osoby z poważnymi problemami zdrowotnymi.
• → Olejków należy używać w wentylowanych pomieszczeniach.
• → Nie należy używać tych samych olejków przez bardzo długi czas, chyba że z wyraźnego przepisu lekarza specjalisty.
• → Olejki są łatwopalne, więc należy uważać na otwarty ogień
• → Należy unikać kontaktu z oczami
• → W przypadku olejków cytrusowych, z ruty i dziurawca nie należy wystawiać się na światło promieniowania UV bezpośrednio po zastosowaniu, najlepiej odczekać kilka godzin.
• → Stosując olejki na skórę lub w wersji spożywczej zawsze należy używać olejków rozcieńczonych — nierozcieńczony olejek najprawdopodobniej podrażni skórę.
• → Należy uważać na jakiekolwiek objawy reakcji alergicznych.
• → Zalecamy wybierać tylko olejki pochodzenia naturalnego — w ofercie Magicznego Ogrodu mamy tylko takie i jesteśmy dumni z ich jakości.
• → W razie jakichkolwiek wątpliwości co do użytkowania olejku eterycznego skontaktuj się ze specjalistą — fitoterapeutą, naturopatą lub specjalistą aromaterapii klinicznej.